System opieki zdrowotnej w Polsce oparty jest na modelu ubezpieczeniowym. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, każdy obywatel ma prawo do ochrony zdrowia, a władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
Podstawą działań systemu są regulacje ustawowe dotyczące działalności leczniczej, świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, praw pacjenta oraz zawodów medycznych. Uczestnikami systemu są świadczeniobiorcy (pacjenci), instytucje ubezpieczenia zdrowotnego (Narodowy Fundusz Zdrowia), świadczeniodawcy (lekarze, pielęgniarki, apteki) oraz organy kontroli i nadzoru.
System opieki zdrowotnej finansowany jest głównie z obowiązkowej składki zdrowotnej odprowadzanej do NFZ, a także z budżetu państwa i ubezpieczeń indywidualnych. Narodowy Fundusz Zdrowia cyklicznie organizuje konkurs ofert na udzielanie świadczeń zdrowotnych, a świadczeniodawcy zawierają umowy z NFZ.
Podstawową opiekę zdrowotną zapewnia lekarz pierwszego kontaktu (POZ), który prowadzi leczenie, profilaktykę zdrowotną i wystawia skierowania do specjalistów. W razie potrzeby można skorzystać z ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz leczenia szpitalnego.
System opieki zdrowotnej w Polsce opiera się na zasadach solidarności społecznej, zapewniając wszystkim ubezpieczonym równy dostęp do świadczeń.
Podstawowa opieka zdrowotna (POZ)
Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) jest pierwszym szczeblem opieki zdrowotnej w Polsce. W ramach POZ pacjent może skorzystać z porad lekarskich, badań, profilaktycznej opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz leczenia. Głównym świadczeniodawcą w POZ jest lekarz pierwszego kontaktu, zwykle lekarz specjalista medycyny rodzinnej. Pacjent może wybrać swojego lekarza pierwszego kontaktu poprzez złożenie pisemnej deklaracji w wybranej przychodni.
W ramach POZ można skorzystać z opieki pielęgniarskiej i położniczej, zarówno w przychodni, jak i w domu pacjenta. W przypadku potrzeby leczenia specjalistycznego, lekarz POZ wystawia skierowanie do poradni specjalistycznej lub szpitala.
Podstawowe usługi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ):
- Porady lekarskie
- Badania
- Profilaktyczna opieka nad dziećmi i młodzieżą
- Leczenie
Rolę lekarza pierwszego kontaktu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) pełnią zazwyczaj lekarze specjaliści medycyny rodzinnej lub lekarze POZ
Pacjent ma możliwość wyboru swojego lekarza pierwszego kontaktu poprzez złożenie pisemnej deklaracji w wybranej przychodni. Może to być przychodnia publiczna lub prywatna.
Opieka pielęgniarska i położnicza w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)
Podstawowa opieka zdrowotna (POZ) obejmuje również opiekę pielęgniarską i położniczą. Pacjent ma możliwość skorzystania z tych usług zarówno w przychodni, jak i w swoim własnym domu. Pielęgniarka może wykonywać różne czynności, takie jak podawanie leków, zmiany opatrunków, udzielanie porad dotyczących zdrowia, szczepienia, kierowanie na badania diagnostyczne itp.
W przypadku opieki położniczej, pielęgniarka może przeprowadzać badania podczas ciąży, udzielać porad dotyczących wagi ciężarnej, prowadzić poradnie laktacyjne, udzielać porad po porodzie itp.
Skierowanie do specjalisty w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)
Jeśli pacjent potrzebuje leczenia specjalistycznego, lekarz POZ wystawia skierowanie do poradni specjalistycznej lub szpitala. Pacjent ma prawo wyboru dowolnej poradni specjalistycznej, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) ma podpisaną umowę. Skierowanie upoważnia pacjenta do zapisania się do jednej z wybranej przychodni w celu skorzystania z leczenia specjalistycznego.
Zapisy do poradni specjalistycznych można dokonać telefonicznie, mailowo lub osobiście. Skierowanie należy dostarczyć w ciągu 14 dni od umówienia wizyty.
Przykładowa tabela z usługami świadczonymi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i ich dostępnością:
| Usługa | Dostępność w POZ |
|---|---|
| Porady lekarskie | Tak |
| Badania | Tak |
| Profilaktyczna opieka nad dziećmi i młodzieżą | Tak |
| Leczenie | Tak |
| Opieka pielęgniarska | Tak |
| Opieka położnicza | Tak |
Leczenie specjalistyczne
Jeśli lekarz POZ uzna, że pacjent potrzebuje leczenia specjalistycznego, wystawia skierowanie do poradni specjalistycznej. Pacjent ma prawo wyboru dowolnej poradni specjalistycznej, spośród tych, z którymi NFZ ma podpisaną umowę. Skierowanie uprawnia pacjenta do zapisania się do jednej przychodni. Można dokonać zapisu telefonicznie, mailowo lub osobiście, a skierowanie dostarczyć w ciągu 14 dni od umówienia wizyty.
Leczenie specjalistyczne jest drugim szczeblem opieki zdrowotnej i obejmuje kompleksową opiekę medyczną w ramach danej specjalizacji, leczenie ambulatoryjne oraz skierowanie do szpitala w razie konieczności dalszej diagnostyki lub leczenia.
| Poradnie Specjalistyczne | Miasto | Specjalizacja |
|---|---|---|
| Poradnia Specjalistyczna XYZ | Warszawa | Chirurgia ogólna |
| Poradnia Specjalistyczna ABC | Kraków | Kardiologia |
| Poradnia Specjalistyczna QWE | Poznań | Dermatologia |
Powyższa tabela przedstawia przykładowe poradnie specjalistyczne w różnych miastach Polski. W przypadku potrzeby leczenia specjalistycznego, pacjent może zadzwonić lub udać się osobiście do wybranej poradni specjalistycznej i umówić się na wizytę w ramach dostępnych terminów. Skierowanie od lekarza POZ jest niezbędne do rejestracji w poradni.
W poradni specjalistycznej pacjent otrzymuje kompleksową opiekę medyczną od lekarza specjalisty, który skupia się na diagnozowaniu, leczeniu i monitorowaniu pacjenta w ramach swojej specjalizacji. W oparciu o wyniki badań i diagnozę, lekarz specjalista może zalecić dalsze leczenie ambulatoryjne lub skierować pacjenta do szpitala w celu dalszej opieki medycznej.
Wniosek
Podsumowując, system opieki zdrowotnej w Polsce oparty jest na modelu ubezpieczeniowym i zapewnia obywatelom równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Uczestnikami systemu są świadczeniobiorcy (pacjenci), instytucje ubezpieczenia zdrowotnego (Narodowy Fundusz Zdrowia), świadczeniodawcy (lekarze, pielęgniarki, apteki) oraz organy kontroli i nadzoru. System finansowany jest z obowiązkowej składki zdrowotnej, budżetu państwa i ubezpieczeń indywidualnych.
W ramach systemu opieki zdrowotnej pacjenci mają dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), leczenia specjalistycznego oraz leczenia szpitalnego. POZ zapewnia lekarz pierwszego kontaktu, który prowadzi leczenie, profilaktykę zdrowotną i skierowania do specjalistów. Ważne jest, aby pacjenci regularnie sprawdzali swoje uprawnienia w systemie eWUŚ i korzystali z dostępnych świadczeń zdrowotnych. Cały system opieki zdrowotnej oparty jest na zasadach solidarności społecznej i równego dostępu do świadczeń.
